رضا ÙØ§Ù†ÛŒ یزدی
گویند رمز عشق مگویید و نشنوید
مشکل ØÚ©Ø§ÛŒØªÛŒ است Ú©Ù‡ تقریر می‌‌کنند
چشم انداز مذاکرات ایران و امریکا و آینده آن-قسمت دوم
سرنوشت اپوزیسیون ایرانی چه خواهد شد
5. پیامدهای مذاکره در اپوزیسیون در داخل Ùˆ خارج از کشور Ú†Ù‡ بوده Ùˆ ØØ§Ù…یان Ùˆ Ù…Ø®Ø§Ù„ÙØ§Ù† آن Ú†Ù‡ جریاناتی هستند، Ùˆ چرا؟
اگر مذاکره را با چشم انداز ØÙ„ Ø¨ØØ±Ø§Ù† Ùˆ یا تنش زدایی در مناسبات دو کشور در نظربگیریم Ùˆ به آینده مذاکرات خوش بین باشیم، طبیعی است Ú©Ù‡ پیامدهای مذاکرات Ú©Ù‡ در جهت نرمالیزه شدن مناسبات بین دو کشور خواهد Ø±ÙØª نتایج مستقیم Ùˆ بلاواسطه ای در Ø±ÙØªØ§Ø±ØŒ عملکرد، مناسبات Ùˆ امکانات عمل اپوزیسیون خواهد داشت. وقتی از اپوزیسیون ØµØØ¨Øª Ù…ÛŒ کنیم، شاید بهتر باشد Ú©Ù‡ از دو بخش از اپوزیسیون ØµØØ¨Øª کرد: اپوزیسیون داخل Ùˆ خارج.
گرچه Ø¨ØØ« داخلی Ùˆ خارجی Ø¨ØØ«ÛŒ است Ú©Ù‡ رژیم در سی سال گذشته به آن دامن زده Ùˆ با Ø·Ø±Ø Ø¢Ù† ÙØ¶Ø§ÛŒ امنیتی خاصی را برای نیروهای خارج از کشور بوجود آورده Ùˆ دقیقا متناسب با همان ÙØ¶Ø§ÛŒ امنیتی، مانع از برقراری مناسبات سالم در میان نیروهای مخال٠ØÚ©ÙˆÙ…ت در داخل Ùˆ خارج شده است. ولی یک واقعیت هم وجود دارد، Ùˆ آن اینکه بخشی از اپوزیسیون خارج از کشور در ØÙ‚یقت اولین بخش از Ù…Ø®Ø§Ù„ÙØª جمهوری اسلامی بوده Ùˆ مورد سرکوب بیرØÙ…انه ØÚ©ÙˆÙ…ت در سالهای ابتدایی Ø´Ú©Ù„ گیری نظام اسلامی قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ Ùˆ ØªÙØ§ÙˆØª آشکاری با اپوزیسیون کنونی در داخل کشور دارد. ØªÙØ§ÙˆØª اصلی آنها در ایسنت Ú©Ù‡ جریان خارج از کشور گرایش سرنگونی طلبی دارد ولی اپوزیسیون داخلی پیرو گرایش Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù†Ù‡ØŒ Ø±ÙØ±Ù…یستی Ùˆ تغییر روش ØÚ©ÙˆÙ…تی است. اپوزیسیون داخلی Ú©Ù‡ عمدتا پیرو رهبران جنبش سبز Ùˆ گرایش های رادیکال جنبش Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ÛŒ داخلی است Ùˆ از ØÙ…ایت پایه های وسیع اجتماعی در کشور برخوردار است Ùˆ گرچه یکی از نیروهای اصلی منتقد نظام اسلامی است، اما هنوز سرنگونی نظام اسلامی را نمی خواهد Ú©Ù‡ خود این امر دو دلیل عمده دارد. دلیل اول اینست Ú©Ù‡ تقریبا اکثر رهبران Ùˆ کادرهای جنبش Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª Ùˆ جنبش سبز از کادرها Ùˆ رهبران درجه دوم نظام اسلامی در تمام سی سال گذشته بوده اند Ùˆ بسیاری از آنها هنوز در نظام کنونی از موقعیت ها Ùˆ ÙØ±ØµØª های ویژه ای نسبت به نیروهای خارج از نظام برخوردارند Ùˆ در صورت ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÛŒ نظام کنونی، نه تنها موقعیت ها ÛŒ ویژه Ùˆ ÙØ±ØµØª های کنونی Ùˆ آتی را از دست خواهند داد Ú©Ù‡ نگران پیامدهای سرنگونی Ø§ØØªÙ…الی نیز هستند.
بسیاری از این دوستان در دهه آغازین انقلاب در نهادهای انقلابی چون سپاه، کمیته ها، دادگاه های انقلاب Ùˆ دستگاه های اطلاعاتی نظام به کار مشغول بوده Ùˆ در خشونت های دهه نخست شاید Ú©Ù… Ùˆ بیش نقش هایی داشته اند. شکایت های شخصی ÙØ±Ø§ÙˆØ§Ù†ÛŒ در ÙØ±Ø¯Ø§ÛŒ سرنگونی برعلیه تک تک آنها در دادگاه های آینده Ø·Ø±Ø Ø®ÙˆØ§Ù‡Ø¯ شد Ùˆ معلوم نیست در ÙØ¶Ø§ÛŒ غیرقابل پیش بینی پس از ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÛŒ Ùˆ Ùقدان کنترل دولتی Ùˆ اجتماعی Ùˆ Ø¨Ø±Ø§ÙØ±ÙˆØ®ØªÙ‡ شدن Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª مردم، Ú†Ù‡ وضعیتی Ùˆ Ú†Ù‡ سرنوشتی نصیب این دوستان Ù…ÛŒ شود. پس این یکی از نگرانی های اصلی همه کسانی است Ú©Ù‡ در طول سی سال گذشته به Ø´Ú©Ù„ÛŒ در خدمت نظام اسلامی بوده اند. رهبری نظام Ùˆ دستگاه های امنیتی آن هم به خوبی از این دغدغه همکاران گذشته خود آگاه بوده Ùˆ هرچه بیشتر به آن دامن Ù…ÛŒ زنند Ùˆ آنها را از ÙØ±Ø¯Ø§ÛŒ ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÛŒ Ù…ÛŒ ترسانند.
دلیل دوم شاید تغییر درک اجتماعی مردم ما از چگونگی گذار است، یعنی Ùهم Ùˆ چشم انداز طبقه متوسط کشور Ú©Ù‡ نیروی اصلی جامعه است از دگرگونی مطلوب در آینده. آنچه مسلم است بخش بزرگی از نیروی طبقه متوسط یا دست Ú©Ù… بخش گویای آن Ú©Ù‡ قلم بدست دارند Ùˆ Ù…ÛŒ نویسند Ùˆ ØØ±Ù Ù…ÛŒ زنند Ùˆ در جریان های سیاسی ÙØ¹Ø§Ù„ هستند، بطور عمده از ØØ±Ú©Øª های مسلامت جویانه، ØµÙ„Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù†Ù‡ Ùˆ Ø±ÙØ±Ù…یستی ØÙ…ایت کرده Ùˆ به معنای آنچه Ú©Ù‡ خواست اکثریت نیروهای اپوزیسیون خارج نشین است، سرنگون طلب نیستند. از نظر آنها ØØªÛŒ عبور Ùˆ گذار از نظام اسلامی Ùˆ ØÚ©ÙˆÙ…ت دینی، یک پروسه تدریجی Ùˆ گام به گام است Ùˆ بیشتر یک تمایل پراگماتیسم Ø±ÙØ±Ù…یستی برآنها ØØ§Ú©Ù… شده است. اما در نقطه مقابل جریان داخلی، جریان اصلی اپوزیسیون خارج نشین، سرنگون طلب، خواهان ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÛŒ نظام اسلامی Ùˆ بعضی بخش های آن، بدنبال انتقام گیری از مجموعه ØØ§Ú©Ù… در سی سال گذشته هستند.
در این بخش با توجه به سن وسال Ùˆ سابقه Ù…Ø®Ø§Ù„ÙØª آنها، سلطنت طلب ها Ùˆ سپس مجاهدین Ùˆ گروه های جدایی طلب قومی نقش اصلی را دارند Ùˆ در ØØ§Ø´ÛŒÙ‡ آنها جریان های رادیکال Ú†Ù¾ Ùˆ ملی قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ اند. گرچه اختلا٠هایی در رابطه با Ø´Ú©Ù„ Ùˆ شمایل ساختاری نظام آینده وجود دارد، اما در رابطه با سرنگونی نظام کنونی، تقریبا Ø§ØªÙØ§Ù‚ نظر نسبی وجود دارد. (البته بعضی با خجالت Ùˆ بعضی با ØµØ±Ø§ØØª سرنگونی طلبی خود را بیان Ù…ÛŒ کنند )
ØØ§Ù„ا باید دید Ú©Ù‡ اگر مذاکره ای صورت گیرد، پیامدهای آن بر این دو بخش از اپوزیسیون Ùˆ یا بهتر بگویم بر پروژه های خارجی Ú©Ù‡ اپوزیسیون نیز خود را درگیر آن کرده است Ú†Ù‡ خواهد بود. Ùˆ چرا بعضی به شدت Ùˆ با بهانه های گوناگون از برقراری رابطه میان جمهوری اسلامی ایران با امریکا ناخشنود بوده Ùˆ مخال٠آن هستند.
آنچه مسلم است، در میان مدت Ùˆ دراز مدت با ایجاد رابطه با امریکا Ùˆ کاهش تنش های موجود بین دو کشور Ùˆ در نتیجه آن، تنش زدایی نسبی میان ایران Ùˆ کشورهای منطقه Ùˆ اسرائیل، به کمتر شدن ØØ¶ÙˆØ± نظامیان Ùˆ جریان های Ø§ÙØ±Ø§Ø·ÛŒ اطلاعاتی-امنیتی در بالای هرم ØÚ©ÙˆÙ…ت منجر شده Ùˆ کمترین پیامد آن اینست Ú©Ù‡ با ØØ°Ù نظامیان از ویترین ØÚ©ÙˆÙ…تی Ùˆ به پشت صØÙ†Ù‡ Ø±ÙØªÙ† آنها، ÙØ¶Ø§ÛŒ مناسب تری برای جریان های غیرنظامی Ùˆ Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ Ùˆ Ø±ÙØ±Ù…یست های خودی در درون ØÚ©ÙˆÙ…ت باز خواهد شد. اینکه Ú†Ù‡ Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ÛŒ به صØÙ†Ù‡ خواهند آمد روشن نیست Ùˆ در اینکه چهره های شاخص جریان کنونی Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª در ایران آیا بازیگران ÙØ±Ø¯Ø§ باشند، جای تردید وجود دارد. اما روشن است Ú©Ù‡ جریانی مشابه Ùˆ نزدیک به جریان Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ جای جریان های سخت سر نظامی کنونی را در ویترین ØÚ©ÙˆÙ…تی خواهد Ú¯Ø±ÙØª Ùˆ بودن Ø´Ú©ØŒ چهره های شاخص کنونی Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ Ùˆ کادرهای اصلی آنها Ú©Ù‡ هم اکنون در زندانها Ùˆ زیر ÙØ´Ø§Ø± هستند، به زندگی در ÙØ¶Ø§ÛŒ آرامتری بازگشته Ùˆ دوباره جایی برای ØØ¶ÙˆØ± ØØ§Ø´ÛŒÙ‡ ای در سیاست خواهند ÛŒØ§ÙØª. در دراز مدت مسلما تجدید مناسبات با غرب Ùˆ تنش زدایی در مناسبت بین المللی به Ù†ÙØ¹ جریان Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ در کشور بوده Ùˆ آنها بازیگر اصلی میدان سیاست ایران خواهند بود. البته جایگاه آینده Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù† به میزان زیادی به استعداد، کارآمدی Ùˆ توانایی های آنها Ùˆ Ø±ÙØªØ§Ø± دمکراتیک Ùˆ دوری جستن از Ø§Ù†ØØµØ§Ø± طلبی نیز بستگی دارد. Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù† نباید در هیچ مرØÙ„Ù‡ ای به شیوه های Ø§Ù†ØØµØ§Ø±Ø·Ù„بانه Ùˆ تمامیت گرایانه توسل جسته Ùˆ از قدرت نیروهای Ù…ØØ§Ùظه کار راست گرا در جامعه غاÙÙ„ شوند.
از جهت دیگر قدرت آنها برای ایجاد توازن با نیروی Ù…ØØ§Ùظه کار سنتی Ùˆ نظامیان ØØ§Ù…ÛŒ آنها، تا ØØ¯ÙˆØ¯ زیادی به رابطه آنها با جریان های سکولار Ùˆ دمکرات ایرانی بستگی دارد Ú©Ù‡ بیشترین جاذبه موجود را در میان طبقه متوسط برای تجهیز جنبش دمکراتیک در ایران در آینده داشته Ùˆ در عین ØØ§Ù„ ØØ¶ÙˆØ± آنها در قدرت ØÚ©ÙˆÙ…تی بیشترین عامل ثبات Ùˆ بیمه دستگاه ها Ùˆ نهادهای ØÚ©ÙˆÙ…تی در رابطه ØÚ©ÙˆÙ…ت در مناسباتش با دنیای غرب است.
اما تاثیر و پیامدهای ایجاد رابطه بر اپوزیسیون خارج از کشور چه خواهد بود؟
اپوزیسیون خارج کشور نیز از چند گروه عمده تشکیل شده است Ú©Ù‡ گرچه همگی خود را اپوزیسیون نظام اسلامی Ù…ÛŒ دانند ولی اختلا٠های جدی میان آنها وجود دارد. عمده ترین اختلا٠که در ØÙ‚یقت ادامه همان اختلا٠اپوزیسیون داخلی Ùˆ خارجی است، Ø¨ØØ« سرنگونی طلبی است Ú©Ù‡ بعضی از گروه های اپوزیسیون خارج از کشور را از دیگر جریان ها جدا کرده است. پس از Ø´Ú©Ù„ گیری جنبش Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª Ùˆ باز شدن ÙØ¶Ø§ÛŒ سیاسی در کشور، بخش قابل توجهی از جریان های Ú†Ù¾ Ùˆ ملی از Ø¨ØØ« توسعه سیاسی در کشور در دوران آقای خاتمی استقبال کرده Ùˆ در خارج کشور به ØÙ…ایت از جریان های Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª در داخل کشور پرداخته Ùˆ به عنوان ØØ§Ù…یان Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù† در اپوزیسیون معرو٠شدند. دلایل استقبال از جنبش Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª در خارج از کشور خود موضوع مطلب جداگانه ایست. اما بطور خلاصه بدینگونه بود.
Ø¢ – ÙØ¶Ø§ÛŒ نسبتا مناسب تر ÙØ¹Ø§Ù„یت سیاسی در داخل زیر پوشش های گوناگون
ب – بازگشت بخشی از بدنه Ùˆ چهره های شاخصی از جریان Ú†Ù¾ سابق Ùˆ روشنÙکری ایران در ÙØ¶Ø§ÛŒ مطبوعاتی Ùˆ Ø·Ø±Ø Ø¨ØØ« های جدید
Ù¾ – اقبال بی نظیر مردم از جریان Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª Ùˆ Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù† ØÚ©ÙˆÙ…تی از Ø·Ø±Ø Ù†ÙˆÛŒÛŒ Ú©Ù‡ آنها درانداخته بودند
ت – Ú¯ÙØªÙ…ان ØØ§Ú©Ù… دوران خاتمی، Ú¯ÙØªÚ¯Ùˆ Ùˆ تشویق به Ú¯ÙØªÚ¯Ùˆ در داخل Ùˆ خارج کشور Ùˆ بازشدن مرزها Ùˆ Ø±ÙØª Ùˆ آمدهای جدید
Ø« – ØØ¶ÙˆØ± بعضی از چهره های ÙØ¹Ø§Ù„ سیاسی خارج از کشور در ÙØ¶Ø§ÛŒ مطبوعاتی دوران Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù†
ج – ÙØ´Ø§Ø± از پایین از طر٠بدنه جریان های Ú†Ù¾ Ùˆ ملی به سازمان های خود به شیوه های گوناگون برای پشتیبانی Ùˆ همراهی جریان مورد اقبال عمومی Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª در داخل کشور
Ú† – موقعیت جدید ØÚ©ÙˆÙ…ت اسلامی با چهره Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù†Ù‡ Ùˆ Ú¯ÙØªÚ¯ÙˆÚ¯Ø± آن در Ù…ØØ§ÙÙ„ بین المللی
Ø® – استقبال بخش هایی از Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù† از نوعی آشتی ملی Ùˆ دوستی با جریان های خارج نشین
د – ایجاد نهادهای مدنی در داخل کشور Ùˆ ØØ¶ÙˆØ± گسترده ÙØ¹Ø§Ù„ین سیاسی گذشته در نهادهای مدنی
ذ – از همه مهمتر، ØØ¶ÙˆØ± Ùˆ Ø´Ú©Ù„ گیری جنبش های گسترده زنان Ùˆ جوانان Ùˆ دانشجویان با مطالبات دمکراتیک ولی با Ù…Ù„Ø§ØØ¸Ø§Øª Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù†Ù‡. اهمیت این جنبش ها در این بود Ú©Ù‡ جریان های Ú†Ù¾ خارج از کشور- Ú†Ù‡ با ادعای Ú†Ù¾ Ùˆ Ú†Ù‡ با ادعای دمکراتیک لیبرالی یا سوسیالیستی – خود را قیم Ùˆ یا به گونه ای مالک این جنبش ها Ù…ÛŒ دانستند. پس باید به خواسته ها Ùˆ نگاه رهبران این جریان ها در داخل کشور پاسخ مناسب داده Ùˆ رابطه خود را با آنها به گونه ای معقولانه Ú©Ù‡ مورد قبول آنها نیز باشد، ØÙظ نمایند. از آنجا Ú©Ù‡ نیروهای جنبش زنان Ùˆ جوانان Ùˆ دانشجویان در داخل تمایل جدی به همکاری با جریان Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ داشته Ùˆ به دلایل معینی با جریان سرنگونی طلب خارج نشین ÙØ§ØµÙ„Ù‡ داشتند، این بخش از اپوزیسیون خارج از کشوری نیز در سالهای گذشته Ú©Ù… Ùˆ بیش با جریان سرنگون طلب ÙØ§ØµÙ„Ù‡ معینی را ØÙظ کرده است.
اما وقتی ØµØØ¨Øª از اپوزیسیون خارج Ù…ÛŒ کنیم، بخش عمده آن متشکل از جریان های سلطنت طلب، مجاهدین، Ú†Ù¾ های رادیکال، جریان های جدایی طلب قومی در مرزهای کشور مورد نظر است. البته بخش هایی از جریان های داخلی ÙˆØ§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ گذشته نیز در سالهای اخیر به این جمع Ø§ÙØ²ÙˆØ¯Ù‡ شده Ú©Ù‡ گاه برخی از آنها در رقابت با جریان های سلطنت طلب Ùˆ مجاهد ØØªÛŒ Ú¯ÙˆÛŒ سبقت را از آنها نیز ربوده اند. Ùˆ در زد Ùˆ بندهای مستقیم Ùˆ غیرمستقیم با دولت های خارجی نیز بسیار ÙØ¹Ø§Ù„ عمل Ù…ÛŒ کنند. در کنار همه اینها یک جریان تروریستی Ùˆ شبه القاعده ای هم وجود دارد Ú©Ù‡ با عنوان جندالله در منطقه شرق Ùˆ یا با پوشش های دیگر در مناطق جنوبی Ùˆ شمال کشور نیز ÙØ¹Ø§Ù„ هستند. این جریانات Ú©Ù‡ بطور عمده بند نا٠شان به سازمان های اطلاعاتی Ùˆ امنیتی کشورهای همسایه ایران متصل است، گرچه شاید در طبقه بندی اپوزیسیون ایران نتوان از آنها نام برد ولی در ترور Ùˆ تخریب نقش اصلی را داشته Ùˆ در صورت ØØ§Ø¯ شدن مناسبات سیاسی Ùˆ Ø§ØØªÙ…ال یک درگیری نظامی در منطقه Ù…ÛŒ توانند به بازیگران اصلی Ùˆ جدی در صØÙ†Ù‡ سیاسی کشور مبدل شوند. همان پدیده ای Ú©Ù‡ در لیبی رخ داد Ùˆ در سوریه این روزها شاهد آن هستیم ( Ùوران خشونت Ùˆ تروریسم گسترده ). اما در این مطلب ØµØØ¨Øª بر سر این جریان های تروریستی نیست Ùˆ Ø¨ØØ« بر سر اپوزیسیون سرنگون طلب ایرانی است Ú©Ù‡ بطور عمده برای خود در پروژه های براندازی به Ú©Ù…Ú© غرب جای ویژه ای قائل بوده Ùˆ در ØÙ‚یقت نقش Ø¢ÙØ±ÛŒÙ†ÛŒ Ù…ÛŒ کند.
مورد نظر ما در اینجا بطور آشکار Ùˆ روشن آلترناتیو سازی های قلابی است. پروژه هایی چون جریان استکهلم، بروکسل-پراگ Ùˆ سازمان هایی چون سازمان مجاهدین خلق ایران ØŒ Ú©Ù‡ کارگردان های اصلی آن سمت Ùˆ سوی ØØ±Ú©Øª خود را با عقربه قطب نمای تصمیم گیرندگان در وزارت خارجه Ùˆ وزارت Ø¯ÙØ§Ø¹ امریکا تنظیم کرده Ùˆ Ù…ÛŒ کنند، منابع مالی آنها به طور عمده از کشورهای خارجی تامین شده Ùˆ نقش تصمیم گیری در انتخاب Ùˆ تصمیم گیری در آنها نیز با مشورت مستقیم خارجی Ù…ÛŒ باشد . Ùˆ درست به همین دلیل Ø·ÛŒ چند ساله گذشته همواره از تنش بیشتر در مناسبات جمهوری اسلامی ایران با امریکا آشکارا خشنودی خود را اعلام کرده Ùˆ از همه اقداماتی Ú©Ù‡ به این تنش دامن زده Ùˆ Ù…ÛŒ زند، ØÙ…ایت Ù…ÛŒ نماید. Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ شاخص این جریان هرگاه ÙØ¶Ø§ÛŒ مناسبی ÛŒØ§ÙØªÙ‡ اند Ùˆ یا Ø§ØØªÙ…ال ØÙ…له نظامی به ایران Ø§ÙØ²Ø§ÛŒØ´ ÛŒØ§ÙØªÙ‡ØŒ به نوعی از ØÙ…له نظامی Ùˆ پروژه های لیبی-سازی کردن Ùˆ سوریه-سازی کردن ایران ØÙ…ایت کرده Ùˆ با ØµØ±Ø§ØØª از ØªØØ±ÛŒÙ… های کمرشکن اقتصادی Ú©Ù‡ در جهت تدارک ØÙ…له نظامی بکار Ù…ÛŒ روند، ØÙ…ایت Ù…ÛŒ کنند. این گروه از هر بهانه ای - از مساله اتمی Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ تا دخالت ایران در مسائل منطقه ای Ùˆ نقش ایران در تروریسم – درتنش Ùˆ تقابل میان ایران Ùˆ امریکا-اسرائیل Ùˆ ØØªÛŒ کشورهای مرتجع منطقه خود را تماما در بلوک مقابل ایران قرار داده Ùˆ بدون توجه به پیامدهای کوتاه مدت Ùˆ دراز مدت، تشدید تشنج در منطقه برعلیه ایران را هد٠خود قرار داده اند Ùˆ در این راستا سیاست کاهش قدرت سیاسی ØÚ©ÙˆÙ…ت ایران Ùˆ قدرت منطقه ای آن را دنبال Ù…ÛŒ کنند، سیاستی Ú©Ù‡ طبیعتا باید سیاست رقبای منطقه ای ایران باشد Ùˆ نه سیاست خود ایرانی ها، Ú†Ù‡ پوزیسیون Ùˆ Ú†Ù‡ اپوزیسیون.
اما پیامدهای مذاکره Ùˆ Ø§ØØªÙ…الا عادی شدن مناسبات ایران Ùˆ امریکا برای این گروه Ú†Ù‡ خواهد بود؟
منطقی است Ú©Ù‡ وقتی دو کشور وارد مذاکره برای عادی سازی روابط Ù…ÛŒ شوند، نخستین گام آنها نشان دادن ØØ³Ù† نیت برای Ú¯ÙØªÚ¯Ùˆ از راه پایان دادن به تبلیغات دشمنانه Ùˆ توق٠عملیات خصمانه علیه یکدیگر است. این اقدامات Ú†Ù‡ هستند Ùˆ اولویت های ایران Ùˆ امریکا در این زمینه ها چیست؟ ظاهرا اولویت با Ø¨ØØ« هسته ای است. چرا Ø¨ØØ« هسته ای در صدر لیست مذاکرات است؟ چرا ایران به دنبال دستیابی به Ø³Ù„Ø§Ø Ù‡Ø³ØªÙ‡ ای است؟ Ø¨ØØ« هسته ای Ùˆ دستیابی ایران به Ø³Ù„Ø§Ø Ù‡Ø³ØªÙ‡ ای هم اصل قضیه هست، Ùˆ هم نیست. اصل قضیه است چرا Ú©Ù‡ طر٠ایرانی پس از مشاهده ÛŒ ØÙ…له به عراق Ùˆ Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ùˆ لیبی Ùˆ اوضاع کنونی در سوریه از یک طر٠و Ø§ØØªÛŒØ§Ø· غرب در Ø±ÙØªØ§Ø± با کره شمالی از طر٠دیگر متوجه شده است Ú©Ù‡ برای ØÙاظت از اقتدار سیاسی ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ جلوگیری از ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÛŒ براثر ØÙ…له نظامی خارجی، باید خود را به سلاØÛŒ مجهز نماید Ú©Ù‡ مساله ØÙ…له نظامی از خارج را منتÙÛŒ نماید. پس برای رهبری جمهوری اسلامی ایران دستیابی به Ø³Ù„Ø§Ø Ù‡Ø³ØªÙ‡ ای به معنای بیمه کردن نظام Ùˆ قدرت ØÚ©ÙˆÙ…تی آنها در مقابله با تهدید ØÙ…له نظامی خارجی است. Ùˆ اگر قرار باشد مذاکره ای در رابطه با توق٠غنی سازی Ùˆ یا ØªÙˆÙ‚Ù ÙØ¹Ø§Ù„یت های ایران در این عرصه به نتیجه ای برسد، تضمین امنیتی برای طر٠ایرانی یکی از شرایط اصلی این مذاکرات است. تضمین امنیتی در این زمینه به معنی این است Ú©Ù‡ امریکا Ùˆ Ù…ØªØØ¯ÛŒÙ† او در رابطه با مساله تغییر ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ Ø¨ØØ« regime change تغییر سیاست داده Ùˆ Ø¨ØØ« براندازی را از دستور کار خود خارج نمایند.
خارج کردن Ø¨ØØ« تغییر ØÚ©ÙˆÙ…ت از دستور کار امریکا یعنی چه؟
یعنی توق٠همه اشکال دخالت سیاسی Ùˆ غیرسیاسی در امور ایران، یعنی همان Ø±ÙØªØ§Ø±ÛŒ را با ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ مردم ایران درپی گیرند Ú©Ù‡ مثلا در رابطه با ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ مردم عربستان سعودی Ùˆ قطر Ùˆ کویت Ùˆ پاکستان Ùˆ ترکیه دارند، شبیه آنچه با همه کشورهایی Ù…ÛŒ کنند Ú©Ù‡ مناسبات شان با امریکا عادی است.
یعنی اینکه رهبری ایران در ازای ØªÙˆÙ‚Ù ÙØ¹Ø§Ù„یت هسته ای خود، خواهان همه ÙØ¹Ø§Ù„یت های براندازانه بر علیه نظام جمهوری اسلامی ایران از سوی طر٠مقابل باشد.
این ÙØ¹Ø§Ù„یت ها چیست Ú©Ù‡ جمهوری اسلامی ایران نگران آن است Ùˆ خواهان توق٠آنهاست؟
نخست Ùˆ مهمتر از همه: مهار زدن به سیاست تهاجمی اسرائیل Ùˆ توق٠به تهدیدات Ùˆ ØÙ…له نظامی از طر٠این ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ اینکه امریکا ØµØ±Ø§ØØªØ§ Ùˆ بطور رسمی Ù…Ø®Ø§Ù„ÙØª خود را با هرگونه ØÙ…له نظامی به ایران اعلام نماید.
دوم: ØªÙˆÙ‚Ù ØªØØ±ÛŒÙ… ها Ùˆ برداشتن موانع قانونی در راه داد Ùˆ ستد ایران با دیگر کشورها Ùˆ امکان دوباره ÛŒ ÙØ±ÙˆØ´ Ù†ÙØª ایران در بازارهای جهانی.
سوم: Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ کردن Ùˆ نهایتا پایان دادن به همه اشکال مداخله امریکا در امور داخلی ایران Ú©Ù‡ در سرلوØÙ‡ آن Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ کردن ÙØ¹Ø§Ù„یت اپوزیسیون قرار دارد. مسلما Ø¨ØØ« دخالت در امور داخلی Ø¨ØØ« پیچیده ایست. یعنی هیچ کشوری به هیچ عنوان نمی تواند مدعی شود Ú©Ù‡ مثلا از عملیات جاسوسی خود در کشوری دیگر دست برخواهد داشت. اسرائیل Ùˆ امریکا Ú©Ù‡ نزدیک ترین Ù…ØªØØ¯ÛŒÙ† سیاسی در جهان امروز هستند، برعلیه همدیگر به ÙØ¹Ø§Ù„یت های جاسوسی Ù…ÛŒ پردازند. پس Ø¨ØØ« بر سر توق٠مثلا عملیات سیا در جمع آوری اطلاعات Ùˆ ÙØ¹Ø§Ù„یت های جاسوسی Ù…Ø·Ø±Ø Ù†ÛŒØ³Øª. اینجا Ø¨ØØ« برسر دخالت های آشکار در امور داخلی کشور دیگر است. مثل راه اندازی رسانه های ویژه ای Ú©Ù‡ از ØµØ¨Ø ØªØ§ شب در اختیار گروه های مخال٠قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ Ùˆ یا اختصاص بودجه های رسمی برای ØÙ…ایت از اپوزیسیون یک کشور دیگر. مسلما ایرانی ها در مذاکرات خواهان تعطیل شدن همه پروژه های ØÙ…ایتی از اپوزیسیون ایران Ùˆ همه شیوه های دخالت در امور کشور Ù…ÛŒ شوند، همانطور Ú©Ù‡ امریکا هیچ پروژه رسمی برای مداخله سیاسی در امور داخلی عربستان Ùˆ ترکیه Ùˆ آرژانتین ندارد.
در عوض، امریکا نیز از ایران خواهد خواست Ú©Ù‡ از دخالت در دیگر کشورها Ùˆ ØÙˆØ²Ù‡ های Ù†Ùوذ منطقه ای دست برداشته Ùˆ به عملیات خرابکارانه مستقیم Ùˆ غیرمستقیم برعلیه نیروهای امریکا Ùˆ Ù…ØªØØ¯ÛŒÙ† آنها مثلا در عراق، Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ùˆ یا دیگر مناطق پایان دهند. Ùˆ یا از پشتیبانی نیروها Ùˆ عملیات تروریستی در دیگر کشورها خودداری نمایند.
پس در نتیجه مذاکرات، اگر قرار باشد مذاکره به نتیجه ای منتهی شود Ùˆ به قول آقای کیسینجر (*) در مقاله اخیر ایشان Ú©Ù‡ در واشنگتن پست به چاپ رسیده است، هرچه زودتر "به نقطه تصمیم برسد" Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ ایشان با ØµØ±Ø§ØØª Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ "ما Ù…ÛŒ خواهیم Ú©Ù‡ مساله ØÙ„ شود Ùˆ اگر ایران در مورد ØÙ„ مساله جدی باشد ما اجازه نخواهیم داد ظرای٠یا پروتکل های دیپلماتیک ما را Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ کند." این سخن کیسینجر به معنای آن است Ú©Ù‡ در صورتی Ú©Ù‡ دو طر٠به طور واقع بینانه نگرانی های یکدیگر را متوجه شده Ùˆ در نظر گیرند. بقیه مسائل Ú©Ù‡ ایشان از آن ØªØØª عنوان ظرای٠یا پروتکل های دیپلماتیک یاد کرده، همه قابل ØÙ„ است.
یعنی اگر رهبری جمهوری اسلامی ایران به دغدغه ها Ùˆ نگرانی های امریکا Ùˆ همکاران منطقه ای امریکا پاسخ قابل قبول بدهد، امریکا هم Ø¨ØØ« براندازی را Ú©Ù‡ Ø·ÛŒ سالهای گذشته بطور رسمی Ùˆ آشکار در سیاست های این کشور تبلیغ شده Ùˆ در سیاست های روزانه آنها نیز به اشکال مختل٠دیده شده است را کنار خواهد گذاشت. کنار گذاشتن سیاست تغییر رژیم از طر٠امریکا یعنی مرگ اپوزیسیون برانداز وابسته به این کشور. یعنی پایان زندگی پروژه هایی چون Ú©Ù†ÙØ±Ø§Ù†Ø³ های لندن Ùˆ استکهلم، بروکسل Ùˆ پراگ، یعنی پایان Ùˆ یا کاهش بودجه برنامه های رادیویی Ùˆ تلویزیونی رسانه هایی چون رادیو ÙØ±Ø¯Ø§ØŒ صدای امریکا Ùˆ ده ها رسانه دیگر Ú©Ù‡ ØªØØª پوشش های موسسات امریکایی به Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ù…Ø³ØªÙ‚Ù„ اما در ØÙ‚یقت وابسته به وزارت خارجه کار Ù…ÛŒ کنند. یعنی پایان کار بسیاری از آقایان Ùˆ خانم هایی Ú©Ù‡ به پول موسسات امریکایی برعلیه نظام اسلامی قلم زده Ùˆ مشغول برنامه سازی هستند. یعنی یک خانه تکانی اساسی در وضعیت اپوزیسیون ایرانی وابسته به غرب. وقتی ØµØØ¨Øª از پایان دادن به کار صدای امریکا یا رادیو ÙØ±Ø¯Ø§ Ù…ÛŒ کنم، منظور این نیست Ú©Ù‡ این رادیو ها تعطیل خواهند شد. منظور این است Ú©Ù‡ شاید مثلا دیگر کمتر در برنامه های سیاسی شاهد ØØ¶ÙˆØ± چهره های ÙØ¹Ø§Ù„ Ùˆ سرشناس اپوزیسیون برانداز باشیم Ùˆ Ø§ØØªÙ…الا Ú©Ù… Ú©Ù… سمت Ùˆ سوی برنامه ها به Ø·Ø±Ù Ø¨ØØ« هایی در رابطه با مثلا چگونگی توسعه اقصادی ایران، سرمایه گذاری شرکت های امریکایی Ùˆ Ù…Ù†Ø§ÙØ¹ ØØ§ØµÙ„ از آن برای مردم ایران Ùˆ یا تبلیغ کالاهای امریکایی جای Ù…ØµØ§ØØ¨Ù‡ با ÙØ¹Ø§Ù„ین Ùˆ چهره های اپوزیسیون ایرانی را بگیرد. همان تغییری Ú©Ù‡ مثلا در دهه 50 در برنامه های رادیو مسکو شاهد بودیم Ú©Ù‡ ØµØØ¨Øª برسر میزان تولید گندم Ùˆ پنبه در قزاقستان Ùˆ ترکمنستان بود Ùˆ اندازه هندوانه های آن مناطق در مقایسه با Ù…ØØµÙˆÙ„ات کشورهای غربی، Ø§ØØªÙ…الا رادیو ÙØ±Ø¯Ø§ Ú©Ù… Ú©Ù… Ù…ÛŒ شود مثل بخش رادیو ÙØ±Ø¯Ø§ÛŒ همین امروز در قسمت Ù‚Ùقاز Ú©Ù‡ شامل ارمنستان Ùˆ گرجستان Ùˆ آذربایجان است Ú©Ù‡ بیشتر مبلغ سیاست های ØÚ©ÙˆÙ…ت های آنهاست Ùˆ کمتر برنامه ای در آن Ù…ÛŒ بینید Ú©Ù‡ در راستای سرنگونی ØÚ©ÙˆÙ…ت الهام علی او٠باشد Ùˆ یا دیگر رهبران ÙØ§Ø³Ø¯ Ùˆ مستبد در کشور های دیگر در این مناطق، Ùˆ به سر صدای آمریکا هم همان خواهد آمد Ú©Ù‡ در آخرین سالهای ØÚ©ÙˆÙ…ت شاه بر سر رادیو Ù¾Ú©Ù† آمد Ú©Ù‡ Ú©Ù… Ú©Ù… شده بود مبلغ رژیم شاه Ùˆ ÙØ±Ø³ØªÙ†Ø¯Ù‡ پیام های تبریک هواکÙÙ†Ú¯ به شاهنشاه آریامهر آنهم درست زمانی Ú©Ù‡ ایشان در تهران جنایت Û±Û· شهریور را Ø¢ÙØ±ÛŒØ¯ Ùˆ چند صد Ù†ÙØ± از مخالÙین ایرانی را در این میدان به خاک Ùˆ خون کشید Ùˆ رهبر معظم چین در ایران از خدمات شاه Ùˆ Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØª های ایران داد سخن Ù…ÛŒ داد Ùˆ رادیو چینی آنها را برای مردم ما پخش Ù…ÛŒ کردند.
پس اگر مذاکره ای در جریان باشد Ùˆ چشم اندازی برای عادی سازی مناسبات وجود داشته باشد Ùˆ چنانکه کیسینجر نتیجه Ù…ÛŒ گیرد "ما Ù…ÛŒ خواهیم Ú©Ù‡ مساله ØÙ„ شود." ØÙ„ مساله یعنی تعطیلی بسیاری از پروژه هایی Ú©Ù‡ پیامدشان ایجاد تنش در روابط بوده Ùˆ پس از Ø±ÙØ¹ Ø¨ØØ±Ø§Ù† نیازی به ادامه آنها نیست. پروژه ÛŒ آلترناتیو سازی با مدیریت امریکا Ùˆ همه ÙØ¹Ø§Ù„یت های پیرامونی آنها، در نتیجه رو به تعطیلی Ø±ÙØªÙ‡ Ùˆ عملا دکان اپوزیسیون وابسته ایرانی Ùˆ یا آن بخشی Ú©Ù‡ به انتظار معجزه ÛŒ امریکا نشسته Ú©Ù‡ رژیم را تغییر دهد Ùˆ آنها را بر مسند قدرت بنشاند، تعطیل خواهد شد.
بازنده اصلی این مذاکرات، اپوزیسیون ایرانی وابسته به غرب است Ú©Ù‡ همه ÙØ¹Ø§Ù„یت Ùˆ موجودیتش به تنش موجود میان ایران Ùˆ امریکا گره خورده Ùˆ ادامه ØÛŒØ§ØªØ´ در ادامه ØªØØ±ÛŒÙ… های بیشتر برعلیه ایران، تنش بیشتر میان ØÚ©ÙˆÙ…ت جمهوری اسلامی ایران با دنیای خارج Ùˆ وقوع یک جنگ همه جانبه است. به همین دلیل هم بسیاری از چهره های شاخص آنها در Ù…ØµØ§ØØ¨Ù‡ ها، میزگردها Ùˆ نامه های دسته جمعی خود، از همه اقدامات تهاجمی برای منزوی کردن ایران در Ù…ØØ§ÙÙ„ بین المللی Ùˆ از جمله ØªØØ±ÛŒÙ… های کمر Ø´Ú©Ù† Ùˆ Ùلج کننده برعلیه جمهوری اسلامی ØÙ…ایت Ù…ÛŒ کنند. چرا Ú©Ù‡ این ØªØØ±ÛŒÙ… ها دو کاره اند Ùˆ چنانکه Ø·Ø±ÙØ¯Ø§Ø±Ø§Ù† ØªØØ±ÛŒÙ… ها این روزها مدعی هستند برای جلوگیری از جنگ نبوده Ùˆ آلترناتیوی در مقابل جنگ Ù†ÛŒØ³ØªÙ†Ø¯ØŒÙ‡Ø¯Ù ØªØØ±ÛŒÙ… های اخیر تضعی٠بنیه اقتصادی Ùˆ زیر بنایی کشور به منظور متلاشی کردن قدرت Ø¯ÙØ§Ø¹ÛŒ کشور Ùˆ جامعه بوده Ùˆ در ØÙ‚یقت بخشی از آماده کردن Ùˆ ایجاد تدارکات لازم برای ØÙ…له نظامی است. همان روندی Ú©Ù‡ در ده ساله آخر ØÚ©ÙˆÙ…ت صدام شاهد آن بودیم. Ùˆ بی جهت نیست Ú©Ù‡ ØØªÛŒ برخی از جریان های قومی، مثل ØØ²Ø¨ دمکرات کردستان، به ØµØ±Ø§ØØª از امریکا Ù…ÛŒ خواهند Ú©Ù‡ منطقه کردستان را منطقه پرواز ممنوع اعلام کرده Ùˆ با ØØ¶ÙˆØ± نظامی خود در ÙØ¶Ø§ÛŒ جمهوری اسلامی ایران، مقدمات جنگ را ÙØ±Ø§Ù‡Ù… نمایند. یعنی همان چیزی Ú©Ù‡ در عراق Ø§ØªÙØ§Ù‚ Ø§ÙØªØ§Ø¯.
اما با همه اینها اگر مذاکره ای آغاز شود Ùˆ چشم اندازی برای عادی سازی مناسبات بوجود آید، گرچه این بخش از اپوزیسیون دکانش تخته خواهد شد، اما نتیجه نهایی آن به Ù†ÙØ¹ بخش مستقل Ùˆ دمکرات اپوزیسیون ایران است. چرا Ú©Ù‡ از ØØ§Ù„ت نشستن در اتاق انتظار سی ساله بیرون آمده Ùˆ باید دست به کمر خود زده Ùˆ همان راهی را برود Ú©Ù‡ آزادی خواهان Ùˆ Ù…Ø¯Ø§ÙØ¹ÛŒÙ† دمکراسی در تمام کشورهای توتالیتر Ùˆ سرکوبگر در پیش Ú¯Ø±ÙØªÙ†Ø¯ØŒ یعنی همکاری با نیروهای داخل کشور Ùˆ سازماندهی یک جنبش وسیع دمکراسی خواهانه.
مذاکرات ایران Ùˆ امریکا اگر به نتایج معینی در تنش زدایی از روابط دو کشور منجر گردد، نتیجه مستقیم Ùˆ Ùوری آن بر اپوزیسیون دمکرات ایرانی این است Ú©Ù‡ چنین نیروهای هوادار تØÙˆÙ„ دمکراتیک در داخل Ùˆ خارج کشور هرچه بیشتر به هم نزدیک تر Ù…ÛŒ شوند Ùˆ این امر به تقویت هرچه بیشتر جریانات اپوزیسیون Ø·Ø±ÙØ¯Ø§Ø± Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª Ùˆ Ø±ÙØ±Ù… در خارج انجامیده Ùˆ ÙØ¶Ø§ÛŒ مشابه دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی بار دیگر Ø´Ú©Ù„ خواهد Ú¯Ø±ÙØª.
با Ø§ØØªØ±Ø§Ù… ØŒ
رضا ÙØ§Ù†ÛŒ یزدی
۲۴ نوامبر ۲۰۱۲
* هنری کیسینجر: مذاکره اتمی با ایران باید زودتر به نقطه تصمیم برسد
http://www.bbc.co.uk
این مطلب ادامه دارد و در ادامه به موارد زیر پرداخته خواهد شد.
بخش اول این مطلب را در اینجا می توانید ببینید :
چشم انداز مذاکرات ایران و امریکا -قسمت اول
6. Ú†Ù‡ کشورهایی Ùˆ یا Ú†Ù‡ جریاناتی در منطقه مخال٠و یا مواÙÙ‚ مذاکره امریکا با ایران بوده Ùˆ Ú†Ù‡ سود Ùˆ زیانی ØØ§ØµÙ„ آنها خواهد شد؟
7. سرنوشت منطقه Ùˆ چشم انداز منطقه خاورمیانه عاری از تنش Ùˆ Ø¨ØØ±Ø§Ù† دائمی میان امریکا، غرب، Ùˆ اسرائیل با جمهوری اسلامی ایران چگونه خواهد بود؟
8. آیا لزوما عادی سازی مناسبات میان جمهوری اسلامی ایران با ایالات Ù…ØªØØ¯Ù‡ امریکا به معنای عادی سازی مناسبات ایران با اسرائیل خواهد بود؟
9. پیامدهای درازمدت Ùˆ کوتاه مدت مذاکرات Ùˆ Ø§ØØªÙ…ال Ø±ÙØ¹ تنش Ùˆ عادی سازی در مناسبات دو کشور در زندگی مردم Ú†Ù‡ بوده Ùˆ تاثیرات سیاسی Ùˆ اجتماعی کوتاه مدت Ùˆ درازمدت آن Ú†Ù‡ خواهد بود؟
10. بهترین آینده قابل تصور در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با همین رهبری کنونی چیست؟
اگر مذاکره را با چشم انداز ØÙ„ Ø¨ØØ±Ø§Ù† Ùˆ یا تنش زدایی در مناسبات دو کشور در نظربگیریم Ùˆ به آینده مذاکرات خوش بین باشیم، طبیعی است Ú©Ù‡ پیامدهای مذاکرات Ú©Ù‡ در جهت نرمالیزه شدن مناسبات بین دو کشور خواهد Ø±ÙØª نتایج مستقیم Ùˆ بلاواسطه ای در Ø±ÙØªØ§Ø±ØŒ عملکرد، مناسبات Ùˆ امکانات عمل اپوزیسیون خواهد داشت. وقتی از اپوزیسیون ØµØØ¨Øª Ù…ÛŒ کنیم، شاید بهتر باشد Ú©Ù‡ از دو بخش از اپوزیسیون ØµØØ¨Øª کرد: اپوزیسیون داخل Ùˆ خارج.
گرچه Ø¨ØØ« داخلی Ùˆ خارجی Ø¨ØØ«ÛŒ است Ú©Ù‡ رژیم در سی سال گذشته به آن دامن زده Ùˆ با Ø·Ø±Ø Ø¢Ù† ÙØ¶Ø§ÛŒ امنیتی خاصی را برای نیروهای خارج از کشور بوجود آورده Ùˆ دقیقا متناسب با همان ÙØ¶Ø§ÛŒ امنیتی، مانع از برقراری مناسبات سالم در میان نیروهای مخال٠ØÚ©ÙˆÙ…ت در داخل Ùˆ خارج شده است. ولی یک واقعیت هم وجود دارد، Ùˆ آن اینکه بخشی از اپوزیسیون خارج از کشور در ØÙ‚یقت اولین بخش از Ù…Ø®Ø§Ù„ÙØª جمهوری اسلامی بوده Ùˆ مورد سرکوب بیرØÙ…انه ØÚ©ÙˆÙ…ت در سالهای ابتدایی Ø´Ú©Ù„ گیری نظام اسلامی قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ Ùˆ ØªÙØ§ÙˆØª آشکاری با اپوزیسیون کنونی در داخل کشور دارد. ØªÙØ§ÙˆØª اصلی آنها در ایسنت Ú©Ù‡ جریان خارج از کشور گرایش سرنگونی طلبی دارد ولی اپوزیسیون داخلی پیرو گرایش Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù†Ù‡ØŒ Ø±ÙØ±Ù…یستی Ùˆ تغییر روش ØÚ©ÙˆÙ…تی است. اپوزیسیون داخلی Ú©Ù‡ عمدتا پیرو رهبران جنبش سبز Ùˆ گرایش های رادیکال جنبش Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ÛŒ داخلی است Ùˆ از ØÙ…ایت پایه های وسیع اجتماعی در کشور برخوردار است Ùˆ گرچه یکی از نیروهای اصلی منتقد نظام اسلامی است، اما هنوز سرنگونی نظام اسلامی را نمی خواهد Ú©Ù‡ خود این امر دو دلیل عمده دارد. دلیل اول اینست Ú©Ù‡ تقریبا اکثر رهبران Ùˆ کادرهای جنبش Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª Ùˆ جنبش سبز از کادرها Ùˆ رهبران درجه دوم نظام اسلامی در تمام سی سال گذشته بوده اند Ùˆ بسیاری از آنها هنوز در نظام کنونی از موقعیت ها Ùˆ ÙØ±ØµØª های ویژه ای نسبت به نیروهای خارج از نظام برخوردارند Ùˆ در صورت ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÛŒ نظام کنونی، نه تنها موقعیت ها ÛŒ ویژه Ùˆ ÙØ±ØµØª های کنونی Ùˆ آتی را از دست خواهند داد Ú©Ù‡ نگران پیامدهای سرنگونی Ø§ØØªÙ…الی نیز هستند.
بسیاری از این دوستان در دهه آغازین انقلاب در نهادهای انقلابی چون سپاه، کمیته ها، دادگاه های انقلاب Ùˆ دستگاه های اطلاعاتی نظام به کار مشغول بوده Ùˆ در خشونت های دهه نخست شاید Ú©Ù… Ùˆ بیش نقش هایی داشته اند. شکایت های شخصی ÙØ±Ø§ÙˆØ§Ù†ÛŒ در ÙØ±Ø¯Ø§ÛŒ سرنگونی برعلیه تک تک آنها در دادگاه های آینده Ø·Ø±Ø Ø®ÙˆØ§Ù‡Ø¯ شد Ùˆ معلوم نیست در ÙØ¶Ø§ÛŒ غیرقابل پیش بینی پس از ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÛŒ Ùˆ Ùقدان کنترل دولتی Ùˆ اجتماعی Ùˆ Ø¨Ø±Ø§ÙØ±ÙˆØ®ØªÙ‡ شدن Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª مردم، Ú†Ù‡ وضعیتی Ùˆ Ú†Ù‡ سرنوشتی نصیب این دوستان Ù…ÛŒ شود. پس این یکی از نگرانی های اصلی همه کسانی است Ú©Ù‡ در طول سی سال گذشته به Ø´Ú©Ù„ÛŒ در خدمت نظام اسلامی بوده اند. رهبری نظام Ùˆ دستگاه های امنیتی آن هم به خوبی از این دغدغه همکاران گذشته خود آگاه بوده Ùˆ هرچه بیشتر به آن دامن Ù…ÛŒ زنند Ùˆ آنها را از ÙØ±Ø¯Ø§ÛŒ ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÛŒ Ù…ÛŒ ترسانند.
دلیل دوم شاید تغییر درک اجتماعی مردم ما از چگونگی گذار است، یعنی Ùهم Ùˆ چشم انداز طبقه متوسط کشور Ú©Ù‡ نیروی اصلی جامعه است از دگرگونی مطلوب در آینده. آنچه مسلم است بخش بزرگی از نیروی طبقه متوسط یا دست Ú©Ù… بخش گویای آن Ú©Ù‡ قلم بدست دارند Ùˆ Ù…ÛŒ نویسند Ùˆ ØØ±Ù Ù…ÛŒ زنند Ùˆ در جریان های سیاسی ÙØ¹Ø§Ù„ هستند، بطور عمده از ØØ±Ú©Øª های مسلامت جویانه، ØµÙ„Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù†Ù‡ Ùˆ Ø±ÙØ±Ù…یستی ØÙ…ایت کرده Ùˆ به معنای آنچه Ú©Ù‡ خواست اکثریت نیروهای اپوزیسیون خارج نشین است، سرنگون طلب نیستند. از نظر آنها ØØªÛŒ عبور Ùˆ گذار از نظام اسلامی Ùˆ ØÚ©ÙˆÙ…ت دینی، یک پروسه تدریجی Ùˆ گام به گام است Ùˆ بیشتر یک تمایل پراگماتیسم Ø±ÙØ±Ù…یستی برآنها ØØ§Ú©Ù… شده است. اما در نقطه مقابل جریان داخلی، جریان اصلی اپوزیسیون خارج نشین، سرنگون طلب، خواهان ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÛŒ نظام اسلامی Ùˆ بعضی بخش های آن، بدنبال انتقام گیری از مجموعه ØØ§Ú©Ù… در سی سال گذشته هستند.
در این بخش با توجه به سن وسال Ùˆ سابقه Ù…Ø®Ø§Ù„ÙØª آنها، سلطنت طلب ها Ùˆ سپس مجاهدین Ùˆ گروه های جدایی طلب قومی نقش اصلی را دارند Ùˆ در ØØ§Ø´ÛŒÙ‡ آنها جریان های رادیکال Ú†Ù¾ Ùˆ ملی قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ اند. گرچه اختلا٠هایی در رابطه با Ø´Ú©Ù„ Ùˆ شمایل ساختاری نظام آینده وجود دارد، اما در رابطه با سرنگونی نظام کنونی، تقریبا Ø§ØªÙØ§Ù‚ نظر نسبی وجود دارد. (البته بعضی با خجالت Ùˆ بعضی با ØµØ±Ø§ØØª سرنگونی طلبی خود را بیان Ù…ÛŒ کنند )
ØØ§Ù„ا باید دید Ú©Ù‡ اگر مذاکره ای صورت گیرد، پیامدهای آن بر این دو بخش از اپوزیسیون Ùˆ یا بهتر بگویم بر پروژه های خارجی Ú©Ù‡ اپوزیسیون نیز خود را درگیر آن کرده است Ú†Ù‡ خواهد بود. Ùˆ چرا بعضی به شدت Ùˆ با بهانه های گوناگون از برقراری رابطه میان جمهوری اسلامی ایران با امریکا ناخشنود بوده Ùˆ مخال٠آن هستند.
آنچه مسلم است، در میان مدت Ùˆ دراز مدت با ایجاد رابطه با امریکا Ùˆ کاهش تنش های موجود بین دو کشور Ùˆ در نتیجه آن، تنش زدایی نسبی میان ایران Ùˆ کشورهای منطقه Ùˆ اسرائیل، به کمتر شدن ØØ¶ÙˆØ± نظامیان Ùˆ جریان های Ø§ÙØ±Ø§Ø·ÛŒ اطلاعاتی-امنیتی در بالای هرم ØÚ©ÙˆÙ…ت منجر شده Ùˆ کمترین پیامد آن اینست Ú©Ù‡ با ØØ°Ù نظامیان از ویترین ØÚ©ÙˆÙ…تی Ùˆ به پشت صØÙ†Ù‡ Ø±ÙØªÙ† آنها، ÙØ¶Ø§ÛŒ مناسب تری برای جریان های غیرنظامی Ùˆ Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ Ùˆ Ø±ÙØ±Ù…یست های خودی در درون ØÚ©ÙˆÙ…ت باز خواهد شد. اینکه Ú†Ù‡ Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ÛŒ به صØÙ†Ù‡ خواهند آمد روشن نیست Ùˆ در اینکه چهره های شاخص جریان کنونی Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª در ایران آیا بازیگران ÙØ±Ø¯Ø§ باشند، جای تردید وجود دارد. اما روشن است Ú©Ù‡ جریانی مشابه Ùˆ نزدیک به جریان Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ جای جریان های سخت سر نظامی کنونی را در ویترین ØÚ©ÙˆÙ…تی خواهد Ú¯Ø±ÙØª Ùˆ بودن Ø´Ú©ØŒ چهره های شاخص کنونی Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ Ùˆ کادرهای اصلی آنها Ú©Ù‡ هم اکنون در زندانها Ùˆ زیر ÙØ´Ø§Ø± هستند، به زندگی در ÙØ¶Ø§ÛŒ آرامتری بازگشته Ùˆ دوباره جایی برای ØØ¶ÙˆØ± ØØ§Ø´ÛŒÙ‡ ای در سیاست خواهند ÛŒØ§ÙØª. در دراز مدت مسلما تجدید مناسبات با غرب Ùˆ تنش زدایی در مناسبت بین المللی به Ù†ÙØ¹ جریان Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ در کشور بوده Ùˆ آنها بازیگر اصلی میدان سیاست ایران خواهند بود. البته جایگاه آینده Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù† به میزان زیادی به استعداد، کارآمدی Ùˆ توانایی های آنها Ùˆ Ø±ÙØªØ§Ø± دمکراتیک Ùˆ دوری جستن از Ø§Ù†ØØµØ§Ø± طلبی نیز بستگی دارد. Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù† نباید در هیچ مرØÙ„Ù‡ ای به شیوه های Ø§Ù†ØØµØ§Ø±Ø·Ù„بانه Ùˆ تمامیت گرایانه توسل جسته Ùˆ از قدرت نیروهای Ù…ØØ§Ùظه کار راست گرا در جامعه غاÙÙ„ شوند.
از جهت دیگر قدرت آنها برای ایجاد توازن با نیروی Ù…ØØ§Ùظه کار سنتی Ùˆ نظامیان ØØ§Ù…ÛŒ آنها، تا ØØ¯ÙˆØ¯ زیادی به رابطه آنها با جریان های سکولار Ùˆ دمکرات ایرانی بستگی دارد Ú©Ù‡ بیشترین جاذبه موجود را در میان طبقه متوسط برای تجهیز جنبش دمکراتیک در ایران در آینده داشته Ùˆ در عین ØØ§Ù„ ØØ¶ÙˆØ± آنها در قدرت ØÚ©ÙˆÙ…تی بیشترین عامل ثبات Ùˆ بیمه دستگاه ها Ùˆ نهادهای ØÚ©ÙˆÙ…تی در رابطه ØÚ©ÙˆÙ…ت در مناسباتش با دنیای غرب است.
اما تاثیر و پیامدهای ایجاد رابطه بر اپوزیسیون خارج از کشور چه خواهد بود؟
اپوزیسیون خارج کشور نیز از چند گروه عمده تشکیل شده است Ú©Ù‡ گرچه همگی خود را اپوزیسیون نظام اسلامی Ù…ÛŒ دانند ولی اختلا٠های جدی میان آنها وجود دارد. عمده ترین اختلا٠که در ØÙ‚یقت ادامه همان اختلا٠اپوزیسیون داخلی Ùˆ خارجی است، Ø¨ØØ« سرنگونی طلبی است Ú©Ù‡ بعضی از گروه های اپوزیسیون خارج از کشور را از دیگر جریان ها جدا کرده است. پس از Ø´Ú©Ù„ گیری جنبش Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª Ùˆ باز شدن ÙØ¶Ø§ÛŒ سیاسی در کشور، بخش قابل توجهی از جریان های Ú†Ù¾ Ùˆ ملی از Ø¨ØØ« توسعه سیاسی در کشور در دوران آقای خاتمی استقبال کرده Ùˆ در خارج کشور به ØÙ…ایت از جریان های Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª در داخل کشور پرداخته Ùˆ به عنوان ØØ§Ù…یان Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù† در اپوزیسیون معرو٠شدند. دلایل استقبال از جنبش Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª در خارج از کشور خود موضوع مطلب جداگانه ایست. اما بطور خلاصه بدینگونه بود.
Ø¢ – ÙØ¶Ø§ÛŒ نسبتا مناسب تر ÙØ¹Ø§Ù„یت سیاسی در داخل زیر پوشش های گوناگون
ب – بازگشت بخشی از بدنه Ùˆ چهره های شاخصی از جریان Ú†Ù¾ سابق Ùˆ روشنÙکری ایران در ÙØ¶Ø§ÛŒ مطبوعاتی Ùˆ Ø·Ø±Ø Ø¨ØØ« های جدید
Ù¾ – اقبال بی نظیر مردم از جریان Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª Ùˆ Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù† ØÚ©ÙˆÙ…تی از Ø·Ø±Ø Ù†ÙˆÛŒÛŒ Ú©Ù‡ آنها درانداخته بودند
ت – Ú¯ÙØªÙ…ان ØØ§Ú©Ù… دوران خاتمی، Ú¯ÙØªÚ¯Ùˆ Ùˆ تشویق به Ú¯ÙØªÚ¯Ùˆ در داخل Ùˆ خارج کشور Ùˆ بازشدن مرزها Ùˆ Ø±ÙØª Ùˆ آمدهای جدید
Ø« – ØØ¶ÙˆØ± بعضی از چهره های ÙØ¹Ø§Ù„ سیاسی خارج از کشور در ÙØ¶Ø§ÛŒ مطبوعاتی دوران Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù†
ج – ÙØ´Ø§Ø± از پایین از طر٠بدنه جریان های Ú†Ù¾ Ùˆ ملی به سازمان های خود به شیوه های گوناگون برای پشتیبانی Ùˆ همراهی جریان مورد اقبال عمومی Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª در داخل کشور
Ú† – موقعیت جدید ØÚ©ÙˆÙ…ت اسلامی با چهره Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù†Ù‡ Ùˆ Ú¯ÙØªÚ¯ÙˆÚ¯Ø± آن در Ù…ØØ§ÙÙ„ بین المللی
Ø® – استقبال بخش هایی از Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù† از نوعی آشتی ملی Ùˆ دوستی با جریان های خارج نشین
د – ایجاد نهادهای مدنی در داخل کشور Ùˆ ØØ¶ÙˆØ± گسترده ÙØ¹Ø§Ù„ین سیاسی گذشته در نهادهای مدنی
ذ – از همه مهمتر، ØØ¶ÙˆØ± Ùˆ Ø´Ú©Ù„ گیری جنبش های گسترده زنان Ùˆ جوانان Ùˆ دانشجویان با مطالبات دمکراتیک ولی با Ù…Ù„Ø§ØØ¸Ø§Øª Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨Ø§Ù†Ù‡. اهمیت این جنبش ها در این بود Ú©Ù‡ جریان های Ú†Ù¾ خارج از کشور- Ú†Ù‡ با ادعای Ú†Ù¾ Ùˆ Ú†Ù‡ با ادعای دمکراتیک لیبرالی یا سوسیالیستی – خود را قیم Ùˆ یا به گونه ای مالک این جنبش ها Ù…ÛŒ دانستند. پس باید به خواسته ها Ùˆ نگاه رهبران این جریان ها در داخل کشور پاسخ مناسب داده Ùˆ رابطه خود را با آنها به گونه ای معقولانه Ú©Ù‡ مورد قبول آنها نیز باشد، ØÙظ نمایند. از آنجا Ú©Ù‡ نیروهای جنبش زنان Ùˆ جوانان Ùˆ دانشجویان در داخل تمایل جدی به همکاری با جریان Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ داشته Ùˆ به دلایل معینی با جریان سرنگونی طلب خارج نشین ÙØ§ØµÙ„Ù‡ داشتند، این بخش از اپوزیسیون خارج از کشوری نیز در سالهای گذشته Ú©Ù… Ùˆ بیش با جریان سرنگون طلب ÙØ§ØµÙ„Ù‡ معینی را ØÙظ کرده است.
اما وقتی ØµØØ¨Øª از اپوزیسیون خارج Ù…ÛŒ کنیم، بخش عمده آن متشکل از جریان های سلطنت طلب، مجاهدین، Ú†Ù¾ های رادیکال، جریان های جدایی طلب قومی در مرزهای کشور مورد نظر است. البته بخش هایی از جریان های داخلی ÙˆØ§ØµÙ„Ø§Ø Ø·Ù„Ø¨ گذشته نیز در سالهای اخیر به این جمع Ø§ÙØ²ÙˆØ¯Ù‡ شده Ú©Ù‡ گاه برخی از آنها در رقابت با جریان های سلطنت طلب Ùˆ مجاهد ØØªÛŒ Ú¯ÙˆÛŒ سبقت را از آنها نیز ربوده اند. Ùˆ در زد Ùˆ بندهای مستقیم Ùˆ غیرمستقیم با دولت های خارجی نیز بسیار ÙØ¹Ø§Ù„ عمل Ù…ÛŒ کنند. در کنار همه اینها یک جریان تروریستی Ùˆ شبه القاعده ای هم وجود دارد Ú©Ù‡ با عنوان جندالله در منطقه شرق Ùˆ یا با پوشش های دیگر در مناطق جنوبی Ùˆ شمال کشور نیز ÙØ¹Ø§Ù„ هستند. این جریانات Ú©Ù‡ بطور عمده بند نا٠شان به سازمان های اطلاعاتی Ùˆ امنیتی کشورهای همسایه ایران متصل است، گرچه شاید در طبقه بندی اپوزیسیون ایران نتوان از آنها نام برد ولی در ترور Ùˆ تخریب نقش اصلی را داشته Ùˆ در صورت ØØ§Ø¯ شدن مناسبات سیاسی Ùˆ Ø§ØØªÙ…ال یک درگیری نظامی در منطقه Ù…ÛŒ توانند به بازیگران اصلی Ùˆ جدی در صØÙ†Ù‡ سیاسی کشور مبدل شوند. همان پدیده ای Ú©Ù‡ در لیبی رخ داد Ùˆ در سوریه این روزها شاهد آن هستیم ( Ùوران خشونت Ùˆ تروریسم گسترده ). اما در این مطلب ØµØØ¨Øª بر سر این جریان های تروریستی نیست Ùˆ Ø¨ØØ« بر سر اپوزیسیون سرنگون طلب ایرانی است Ú©Ù‡ بطور عمده برای خود در پروژه های براندازی به Ú©Ù…Ú© غرب جای ویژه ای قائل بوده Ùˆ در ØÙ‚یقت نقش Ø¢ÙØ±ÛŒÙ†ÛŒ Ù…ÛŒ کند.
مورد نظر ما در اینجا بطور آشکار Ùˆ روشن آلترناتیو سازی های قلابی است. پروژه هایی چون جریان استکهلم، بروکسل-پراگ Ùˆ سازمان هایی چون سازمان مجاهدین خلق ایران ØŒ Ú©Ù‡ کارگردان های اصلی آن سمت Ùˆ سوی ØØ±Ú©Øª خود را با عقربه قطب نمای تصمیم گیرندگان در وزارت خارجه Ùˆ وزارت Ø¯ÙØ§Ø¹ امریکا تنظیم کرده Ùˆ Ù…ÛŒ کنند، منابع مالی آنها به طور عمده از کشورهای خارجی تامین شده Ùˆ نقش تصمیم گیری در انتخاب Ùˆ تصمیم گیری در آنها نیز با مشورت مستقیم خارجی Ù…ÛŒ باشد . Ùˆ درست به همین دلیل Ø·ÛŒ چند ساله گذشته همواره از تنش بیشتر در مناسبات جمهوری اسلامی ایران با امریکا آشکارا خشنودی خود را اعلام کرده Ùˆ از همه اقداماتی Ú©Ù‡ به این تنش دامن زده Ùˆ Ù…ÛŒ زند، ØÙ…ایت Ù…ÛŒ نماید. Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ شاخص این جریان هرگاه ÙØ¶Ø§ÛŒ مناسبی ÛŒØ§ÙØªÙ‡ اند Ùˆ یا Ø§ØØªÙ…ال ØÙ…له نظامی به ایران Ø§ÙØ²Ø§ÛŒØ´ ÛŒØ§ÙØªÙ‡ØŒ به نوعی از ØÙ…له نظامی Ùˆ پروژه های لیبی-سازی کردن Ùˆ سوریه-سازی کردن ایران ØÙ…ایت کرده Ùˆ با ØµØ±Ø§ØØª از ØªØØ±ÛŒÙ… های کمرشکن اقتصادی Ú©Ù‡ در جهت تدارک ØÙ…له نظامی بکار Ù…ÛŒ روند، ØÙ…ایت Ù…ÛŒ کنند. این گروه از هر بهانه ای - از مساله اتمی Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ تا دخالت ایران در مسائل منطقه ای Ùˆ نقش ایران در تروریسم – درتنش Ùˆ تقابل میان ایران Ùˆ امریکا-اسرائیل Ùˆ ØØªÛŒ کشورهای مرتجع منطقه خود را تماما در بلوک مقابل ایران قرار داده Ùˆ بدون توجه به پیامدهای کوتاه مدت Ùˆ دراز مدت، تشدید تشنج در منطقه برعلیه ایران را هد٠خود قرار داده اند Ùˆ در این راستا سیاست کاهش قدرت سیاسی ØÚ©ÙˆÙ…ت ایران Ùˆ قدرت منطقه ای آن را دنبال Ù…ÛŒ کنند، سیاستی Ú©Ù‡ طبیعتا باید سیاست رقبای منطقه ای ایران باشد Ùˆ نه سیاست خود ایرانی ها، Ú†Ù‡ پوزیسیون Ùˆ Ú†Ù‡ اپوزیسیون.
اما پیامدهای مذاکره Ùˆ Ø§ØØªÙ…الا عادی شدن مناسبات ایران Ùˆ امریکا برای این گروه Ú†Ù‡ خواهد بود؟
منطقی است Ú©Ù‡ وقتی دو کشور وارد مذاکره برای عادی سازی روابط Ù…ÛŒ شوند، نخستین گام آنها نشان دادن ØØ³Ù† نیت برای Ú¯ÙØªÚ¯Ùˆ از راه پایان دادن به تبلیغات دشمنانه Ùˆ توق٠عملیات خصمانه علیه یکدیگر است. این اقدامات Ú†Ù‡ هستند Ùˆ اولویت های ایران Ùˆ امریکا در این زمینه ها چیست؟ ظاهرا اولویت با Ø¨ØØ« هسته ای است. چرا Ø¨ØØ« هسته ای در صدر لیست مذاکرات است؟ چرا ایران به دنبال دستیابی به Ø³Ù„Ø§Ø Ù‡Ø³ØªÙ‡ ای است؟ Ø¨ØØ« هسته ای Ùˆ دستیابی ایران به Ø³Ù„Ø§Ø Ù‡Ø³ØªÙ‡ ای هم اصل قضیه هست، Ùˆ هم نیست. اصل قضیه است چرا Ú©Ù‡ طر٠ایرانی پس از مشاهده ÛŒ ØÙ…له به عراق Ùˆ Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ùˆ لیبی Ùˆ اوضاع کنونی در سوریه از یک طر٠و Ø§ØØªÛŒØ§Ø· غرب در Ø±ÙØªØ§Ø± با کره شمالی از طر٠دیگر متوجه شده است Ú©Ù‡ برای ØÙاظت از اقتدار سیاسی ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ جلوگیری از ÙØ±ÙˆÙ¾Ø§Ø´ÛŒ براثر ØÙ…له نظامی خارجی، باید خود را به سلاØÛŒ مجهز نماید Ú©Ù‡ مساله ØÙ…له نظامی از خارج را منتÙÛŒ نماید. پس برای رهبری جمهوری اسلامی ایران دستیابی به Ø³Ù„Ø§Ø Ù‡Ø³ØªÙ‡ ای به معنای بیمه کردن نظام Ùˆ قدرت ØÚ©ÙˆÙ…تی آنها در مقابله با تهدید ØÙ…له نظامی خارجی است. Ùˆ اگر قرار باشد مذاکره ای در رابطه با توق٠غنی سازی Ùˆ یا ØªÙˆÙ‚Ù ÙØ¹Ø§Ù„یت های ایران در این عرصه به نتیجه ای برسد، تضمین امنیتی برای طر٠ایرانی یکی از شرایط اصلی این مذاکرات است. تضمین امنیتی در این زمینه به معنی این است Ú©Ù‡ امریکا Ùˆ Ù…ØªØØ¯ÛŒÙ† او در رابطه با مساله تغییر ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ Ø¨ØØ« regime change تغییر سیاست داده Ùˆ Ø¨ØØ« براندازی را از دستور کار خود خارج نمایند.
خارج کردن Ø¨ØØ« تغییر ØÚ©ÙˆÙ…ت از دستور کار امریکا یعنی چه؟
یعنی توق٠همه اشکال دخالت سیاسی Ùˆ غیرسیاسی در امور ایران، یعنی همان Ø±ÙØªØ§Ø±ÛŒ را با ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ مردم ایران درپی گیرند Ú©Ù‡ مثلا در رابطه با ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ مردم عربستان سعودی Ùˆ قطر Ùˆ کویت Ùˆ پاکستان Ùˆ ترکیه دارند، شبیه آنچه با همه کشورهایی Ù…ÛŒ کنند Ú©Ù‡ مناسبات شان با امریکا عادی است.
یعنی اینکه رهبری ایران در ازای ØªÙˆÙ‚Ù ÙØ¹Ø§Ù„یت هسته ای خود، خواهان همه ÙØ¹Ø§Ù„یت های براندازانه بر علیه نظام جمهوری اسلامی ایران از سوی طر٠مقابل باشد.
این ÙØ¹Ø§Ù„یت ها چیست Ú©Ù‡ جمهوری اسلامی ایران نگران آن است Ùˆ خواهان توق٠آنهاست؟
نخست Ùˆ مهمتر از همه: مهار زدن به سیاست تهاجمی اسرائیل Ùˆ توق٠به تهدیدات Ùˆ ØÙ…له نظامی از طر٠این ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ اینکه امریکا ØµØ±Ø§ØØªØ§ Ùˆ بطور رسمی Ù…Ø®Ø§Ù„ÙØª خود را با هرگونه ØÙ…له نظامی به ایران اعلام نماید.
دوم: ØªÙˆÙ‚Ù ØªØØ±ÛŒÙ… ها Ùˆ برداشتن موانع قانونی در راه داد Ùˆ ستد ایران با دیگر کشورها Ùˆ امکان دوباره ÛŒ ÙØ±ÙˆØ´ Ù†ÙØª ایران در بازارهای جهانی.
سوم: Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ کردن Ùˆ نهایتا پایان دادن به همه اشکال مداخله امریکا در امور داخلی ایران Ú©Ù‡ در سرلوØÙ‡ آن Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ کردن ÙØ¹Ø§Ù„یت اپوزیسیون قرار دارد. مسلما Ø¨ØØ« دخالت در امور داخلی Ø¨ØØ« پیچیده ایست. یعنی هیچ کشوری به هیچ عنوان نمی تواند مدعی شود Ú©Ù‡ مثلا از عملیات جاسوسی خود در کشوری دیگر دست برخواهد داشت. اسرائیل Ùˆ امریکا Ú©Ù‡ نزدیک ترین Ù…ØªØØ¯ÛŒÙ† سیاسی در جهان امروز هستند، برعلیه همدیگر به ÙØ¹Ø§Ù„یت های جاسوسی Ù…ÛŒ پردازند. پس Ø¨ØØ« بر سر توق٠مثلا عملیات سیا در جمع آوری اطلاعات Ùˆ ÙØ¹Ø§Ù„یت های جاسوسی Ù…Ø·Ø±Ø Ù†ÛŒØ³Øª. اینجا Ø¨ØØ« برسر دخالت های آشکار در امور داخلی کشور دیگر است. مثل راه اندازی رسانه های ویژه ای Ú©Ù‡ از ØµØ¨Ø ØªØ§ شب در اختیار گروه های مخال٠قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ Ùˆ یا اختصاص بودجه های رسمی برای ØÙ…ایت از اپوزیسیون یک کشور دیگر. مسلما ایرانی ها در مذاکرات خواهان تعطیل شدن همه پروژه های ØÙ…ایتی از اپوزیسیون ایران Ùˆ همه شیوه های دخالت در امور کشور Ù…ÛŒ شوند، همانطور Ú©Ù‡ امریکا هیچ پروژه رسمی برای مداخله سیاسی در امور داخلی عربستان Ùˆ ترکیه Ùˆ آرژانتین ندارد.
در عوض، امریکا نیز از ایران خواهد خواست Ú©Ù‡ از دخالت در دیگر کشورها Ùˆ ØÙˆØ²Ù‡ های Ù†Ùوذ منطقه ای دست برداشته Ùˆ به عملیات خرابکارانه مستقیم Ùˆ غیرمستقیم برعلیه نیروهای امریکا Ùˆ Ù…ØªØØ¯ÛŒÙ† آنها مثلا در عراق، Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ùˆ یا دیگر مناطق پایان دهند. Ùˆ یا از پشتیبانی نیروها Ùˆ عملیات تروریستی در دیگر کشورها خودداری نمایند.
پس در نتیجه مذاکرات، اگر قرار باشد مذاکره به نتیجه ای منتهی شود Ùˆ به قول آقای کیسینجر (*) در مقاله اخیر ایشان Ú©Ù‡ در واشنگتن پست به چاپ رسیده است، هرچه زودتر "به نقطه تصمیم برسد" Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ ایشان با ØµØ±Ø§ØØª Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ "ما Ù…ÛŒ خواهیم Ú©Ù‡ مساله ØÙ„ شود Ùˆ اگر ایران در مورد ØÙ„ مساله جدی باشد ما اجازه نخواهیم داد ظرای٠یا پروتکل های دیپلماتیک ما را Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ کند." این سخن کیسینجر به معنای آن است Ú©Ù‡ در صورتی Ú©Ù‡ دو طر٠به طور واقع بینانه نگرانی های یکدیگر را متوجه شده Ùˆ در نظر گیرند. بقیه مسائل Ú©Ù‡ ایشان از آن ØªØØª عنوان ظرای٠یا پروتکل های دیپلماتیک یاد کرده، همه قابل ØÙ„ است.
یعنی اگر رهبری جمهوری اسلامی ایران به دغدغه ها Ùˆ نگرانی های امریکا Ùˆ همکاران منطقه ای امریکا پاسخ قابل قبول بدهد، امریکا هم Ø¨ØØ« براندازی را Ú©Ù‡ Ø·ÛŒ سالهای گذشته بطور رسمی Ùˆ آشکار در سیاست های این کشور تبلیغ شده Ùˆ در سیاست های روزانه آنها نیز به اشکال مختل٠دیده شده است را کنار خواهد گذاشت. کنار گذاشتن سیاست تغییر رژیم از طر٠امریکا یعنی مرگ اپوزیسیون برانداز وابسته به این کشور. یعنی پایان زندگی پروژه هایی چون Ú©Ù†ÙØ±Ø§Ù†Ø³ های لندن Ùˆ استکهلم، بروکسل Ùˆ پراگ، یعنی پایان Ùˆ یا کاهش بودجه برنامه های رادیویی Ùˆ تلویزیونی رسانه هایی چون رادیو ÙØ±Ø¯Ø§ØŒ صدای امریکا Ùˆ ده ها رسانه دیگر Ú©Ù‡ ØªØØª پوشش های موسسات امریکایی به Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ù…Ø³ØªÙ‚Ù„ اما در ØÙ‚یقت وابسته به وزارت خارجه کار Ù…ÛŒ کنند. یعنی پایان کار بسیاری از آقایان Ùˆ خانم هایی Ú©Ù‡ به پول موسسات امریکایی برعلیه نظام اسلامی قلم زده Ùˆ مشغول برنامه سازی هستند. یعنی یک خانه تکانی اساسی در وضعیت اپوزیسیون ایرانی وابسته به غرب. وقتی ØµØØ¨Øª از پایان دادن به کار صدای امریکا یا رادیو ÙØ±Ø¯Ø§ Ù…ÛŒ کنم، منظور این نیست Ú©Ù‡ این رادیو ها تعطیل خواهند شد. منظور این است Ú©Ù‡ شاید مثلا دیگر کمتر در برنامه های سیاسی شاهد ØØ¶ÙˆØ± چهره های ÙØ¹Ø§Ù„ Ùˆ سرشناس اپوزیسیون برانداز باشیم Ùˆ Ø§ØØªÙ…الا Ú©Ù… Ú©Ù… سمت Ùˆ سوی برنامه ها به Ø·Ø±Ù Ø¨ØØ« هایی در رابطه با مثلا چگونگی توسعه اقصادی ایران، سرمایه گذاری شرکت های امریکایی Ùˆ Ù…Ù†Ø§ÙØ¹ ØØ§ØµÙ„ از آن برای مردم ایران Ùˆ یا تبلیغ کالاهای امریکایی جای Ù…ØµØ§ØØ¨Ù‡ با ÙØ¹Ø§Ù„ین Ùˆ چهره های اپوزیسیون ایرانی را بگیرد. همان تغییری Ú©Ù‡ مثلا در دهه 50 در برنامه های رادیو مسکو شاهد بودیم Ú©Ù‡ ØµØØ¨Øª برسر میزان تولید گندم Ùˆ پنبه در قزاقستان Ùˆ ترکمنستان بود Ùˆ اندازه هندوانه های آن مناطق در مقایسه با Ù…ØØµÙˆÙ„ات کشورهای غربی، Ø§ØØªÙ…الا رادیو ÙØ±Ø¯Ø§ Ú©Ù… Ú©Ù… Ù…ÛŒ شود مثل بخش رادیو ÙØ±Ø¯Ø§ÛŒ همین امروز در قسمت Ù‚Ùقاز Ú©Ù‡ شامل ارمنستان Ùˆ گرجستان Ùˆ آذربایجان است Ú©Ù‡ بیشتر مبلغ سیاست های ØÚ©ÙˆÙ…ت های آنهاست Ùˆ کمتر برنامه ای در آن Ù…ÛŒ بینید Ú©Ù‡ در راستای سرنگونی ØÚ©ÙˆÙ…ت الهام علی او٠باشد Ùˆ یا دیگر رهبران ÙØ§Ø³Ø¯ Ùˆ مستبد در کشور های دیگر در این مناطق، Ùˆ به سر صدای آمریکا هم همان خواهد آمد Ú©Ù‡ در آخرین سالهای ØÚ©ÙˆÙ…ت شاه بر سر رادیو Ù¾Ú©Ù† آمد Ú©Ù‡ Ú©Ù… Ú©Ù… شده بود مبلغ رژیم شاه Ùˆ ÙØ±Ø³ØªÙ†Ø¯Ù‡ پیام های تبریک هواکÙÙ†Ú¯ به شاهنشاه آریامهر آنهم درست زمانی Ú©Ù‡ ایشان در تهران جنایت Û±Û· شهریور را Ø¢ÙØ±ÛŒØ¯ Ùˆ چند صد Ù†ÙØ± از مخالÙین ایرانی را در این میدان به خاک Ùˆ خون کشید Ùˆ رهبر معظم چین در ایران از خدمات شاه Ùˆ Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØª های ایران داد سخن Ù…ÛŒ داد Ùˆ رادیو چینی آنها را برای مردم ما پخش Ù…ÛŒ کردند.
پس اگر مذاکره ای در جریان باشد Ùˆ چشم اندازی برای عادی سازی مناسبات وجود داشته باشد Ùˆ چنانکه کیسینجر نتیجه Ù…ÛŒ گیرد "ما Ù…ÛŒ خواهیم Ú©Ù‡ مساله ØÙ„ شود." ØÙ„ مساله یعنی تعطیلی بسیاری از پروژه هایی Ú©Ù‡ پیامدشان ایجاد تنش در روابط بوده Ùˆ پس از Ø±ÙØ¹ Ø¨ØØ±Ø§Ù† نیازی به ادامه آنها نیست. پروژه ÛŒ آلترناتیو سازی با مدیریت امریکا Ùˆ همه ÙØ¹Ø§Ù„یت های پیرامونی آنها، در نتیجه رو به تعطیلی Ø±ÙØªÙ‡ Ùˆ عملا دکان اپوزیسیون وابسته ایرانی Ùˆ یا آن بخشی Ú©Ù‡ به انتظار معجزه ÛŒ امریکا نشسته Ú©Ù‡ رژیم را تغییر دهد Ùˆ آنها را بر مسند قدرت بنشاند، تعطیل خواهد شد.
بازنده اصلی این مذاکرات، اپوزیسیون ایرانی وابسته به غرب است Ú©Ù‡ همه ÙØ¹Ø§Ù„یت Ùˆ موجودیتش به تنش موجود میان ایران Ùˆ امریکا گره خورده Ùˆ ادامه ØÛŒØ§ØªØ´ در ادامه ØªØØ±ÛŒÙ… های بیشتر برعلیه ایران، تنش بیشتر میان ØÚ©ÙˆÙ…ت جمهوری اسلامی ایران با دنیای خارج Ùˆ وقوع یک جنگ همه جانبه است. به همین دلیل هم بسیاری از چهره های شاخص آنها در Ù…ØµØ§ØØ¨Ù‡ ها، میزگردها Ùˆ نامه های دسته جمعی خود، از همه اقدامات تهاجمی برای منزوی کردن ایران در Ù…ØØ§ÙÙ„ بین المللی Ùˆ از جمله ØªØØ±ÛŒÙ… های کمر Ø´Ú©Ù† Ùˆ Ùلج کننده برعلیه جمهوری اسلامی ØÙ…ایت Ù…ÛŒ کنند. چرا Ú©Ù‡ این ØªØØ±ÛŒÙ… ها دو کاره اند Ùˆ چنانکه Ø·Ø±ÙØ¯Ø§Ø±Ø§Ù† ØªØØ±ÛŒÙ… ها این روزها مدعی هستند برای جلوگیری از جنگ نبوده Ùˆ آلترناتیوی در مقابل جنگ Ù†ÛŒØ³ØªÙ†Ø¯ØŒÙ‡Ø¯Ù ØªØØ±ÛŒÙ… های اخیر تضعی٠بنیه اقتصادی Ùˆ زیر بنایی کشور به منظور متلاشی کردن قدرت Ø¯ÙØ§Ø¹ÛŒ کشور Ùˆ جامعه بوده Ùˆ در ØÙ‚یقت بخشی از آماده کردن Ùˆ ایجاد تدارکات لازم برای ØÙ…له نظامی است. همان روندی Ú©Ù‡ در ده ساله آخر ØÚ©ÙˆÙ…ت صدام شاهد آن بودیم. Ùˆ بی جهت نیست Ú©Ù‡ ØØªÛŒ برخی از جریان های قومی، مثل ØØ²Ø¨ دمکرات کردستان، به ØµØ±Ø§ØØª از امریکا Ù…ÛŒ خواهند Ú©Ù‡ منطقه کردستان را منطقه پرواز ممنوع اعلام کرده Ùˆ با ØØ¶ÙˆØ± نظامی خود در ÙØ¶Ø§ÛŒ جمهوری اسلامی ایران، مقدمات جنگ را ÙØ±Ø§Ù‡Ù… نمایند. یعنی همان چیزی Ú©Ù‡ در عراق Ø§ØªÙØ§Ù‚ Ø§ÙØªØ§Ø¯.
اما با همه اینها اگر مذاکره ای آغاز شود Ùˆ چشم اندازی برای عادی سازی مناسبات بوجود آید، گرچه این بخش از اپوزیسیون دکانش تخته خواهد شد، اما نتیجه نهایی آن به Ù†ÙØ¹ بخش مستقل Ùˆ دمکرات اپوزیسیون ایران است. چرا Ú©Ù‡ از ØØ§Ù„ت نشستن در اتاق انتظار سی ساله بیرون آمده Ùˆ باید دست به کمر خود زده Ùˆ همان راهی را برود Ú©Ù‡ آزادی خواهان Ùˆ Ù…Ø¯Ø§ÙØ¹ÛŒÙ† دمکراسی در تمام کشورهای توتالیتر Ùˆ سرکوبگر در پیش Ú¯Ø±ÙØªÙ†Ø¯ØŒ یعنی همکاری با نیروهای داخل کشور Ùˆ سازماندهی یک جنبش وسیع دمکراسی خواهانه.
مذاکرات ایران Ùˆ امریکا اگر به نتایج معینی در تنش زدایی از روابط دو کشور منجر گردد، نتیجه مستقیم Ùˆ Ùوری آن بر اپوزیسیون دمکرات ایرانی این است Ú©Ù‡ چنین نیروهای هوادار تØÙˆÙ„ دمکراتیک در داخل Ùˆ خارج کشور هرچه بیشتر به هم نزدیک تر Ù…ÛŒ شوند Ùˆ این امر به تقویت هرچه بیشتر جریانات اپوزیسیون Ø·Ø±ÙØ¯Ø§Ø± Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§Øª Ùˆ Ø±ÙØ±Ù… در خارج انجامیده Ùˆ ÙØ¶Ø§ÛŒ مشابه دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی بار دیگر Ø´Ú©Ù„ خواهد Ú¯Ø±ÙØª.
با Ø§ØØªØ±Ø§Ù… ØŒ
رضا ÙØ§Ù†ÛŒ یزدی
۲۴ نوامبر ۲۰۱۲
* هنری کیسینجر: مذاکره اتمی با ایران باید زودتر به نقطه تصمیم برسد
http://www.bbc.co.uk
این مطلب ادامه دارد و در ادامه به موارد زیر پرداخته خواهد شد.
بخش اول این مطلب را در اینجا می توانید ببینید :
چشم انداز مذاکرات ایران و امریکا -قسمت اول
6. Ú†Ù‡ کشورهایی Ùˆ یا Ú†Ù‡ جریاناتی در منطقه مخال٠و یا مواÙÙ‚ مذاکره امریکا با ایران بوده Ùˆ Ú†Ù‡ سود Ùˆ زیانی ØØ§ØµÙ„ آنها خواهد شد؟
7. سرنوشت منطقه Ùˆ چشم انداز منطقه خاورمیانه عاری از تنش Ùˆ Ø¨ØØ±Ø§Ù† دائمی میان امریکا، غرب، Ùˆ اسرائیل با جمهوری اسلامی ایران چگونه خواهد بود؟
8. آیا لزوما عادی سازی مناسبات میان جمهوری اسلامی ایران با ایالات Ù…ØªØØ¯Ù‡ امریکا به معنای عادی سازی مناسبات ایران با اسرائیل خواهد بود؟
9. پیامدهای درازمدت Ùˆ کوتاه مدت مذاکرات Ùˆ Ø§ØØªÙ…ال Ø±ÙØ¹ تنش Ùˆ عادی سازی در مناسبات دو کشور در زندگی مردم Ú†Ù‡ بوده Ùˆ تاثیرات سیاسی Ùˆ اجتماعی کوتاه مدت Ùˆ درازمدت آن Ú†Ù‡ خواهد بود؟
10. بهترین آینده قابل تصور در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با همین رهبری کنونی چیست؟